Ingawa kilimo mara nyingi huchukuliwa kama msingi wa uchumi wa nchi nyingi za Afrika, kikichangia zaidi ya theluthi moja ya Pato la Taifa, pia ni sekta inayokumbwa na gharama ambazo haziwekwi wazi zinazohusiana na mfumo wa kilimo wa chakula, ambazo mwishowe zinasababisha kupanda kwa bei ya vyakula.
Kulingana na utafiti wa FAO, Afrika inapoteza Dola bilioni 952.5 [TZS quadrilioni 2.3] kila mwaka kutokana na matatizo yanayohusiana moja kwa moja na uzalishaji wa kilimo huku Afrika Mashariki ikichukua mzigo mkubwa wa hasara hii kwa Dola bilioni 264.9 [TZS trilioni 663.3].
Ripoti ya FAO ya Hali ya Chakula na Kilimo inaonyesha kuwa gharama hizo zinaweza kuwa kubwa zaidi katika mataifa yanayoendelea. Historia imeonyesha kuwa mataifa yamepuuza gharama hizo na hasara za Pato la Taifa zinazotokana na uzalishaji wa kilimo, lakini sasa gharama zimeonekana kuwa kubwa ukilinganisha na faida zinazotokana na kilimo.
Watanzania wengi huchukua hadi miaka 18 kumaliza kujenga nyumba
Shirika la Umoja wa Mataifa limeweka thamani ya pesa kwenye hasara zinazotokana na mambo kadhaa, kama vile utapiamlo, mabadiliko ya matumizi ya ardhi na maji, uzalishaji wa gesi chafu kutokana na kilimo, na hasara ya pato la uchumi kufuatia mienendo mibaya ya lishe.
Kulingana na FAO, gharama hizo zinazohusiana na mfumo wa chakula zinakadiriwa kuwa Dola trilioni 12.7 [TZS quadrilioni 31.8] kila mwaka kote ulimwenguni. Hii inawakilisha takribani asilimia 10 ya Pato la Taifa la dunia, ikizingatiwa kuwa kilimo kinachangia asilimia 4 tu.
Barani Afrika, gharama hizi ni kubwa, ikichangia hasara ya Dola bilioni 391 [TZS trilioni 979] kila mwaka na Dola bilioni 18 [TZS trilioni 45] kwa magonjwa yanayotokana na utapiamlo. Mfumo wa kilimo wa chakula pia unachangia hasara kubwa, hasa kwa wafanyakazi wa kilimo, ambayo ni Dola bilioni 284.8 [TZS trilioni 713.1] kila mwaka, sawa na asilimia 30 ya gharama zote zilizofichwa.
Hivyo basi, licha ya mchango mkubwa wa kilimo kwa uchumi, ni muhimu kuzingatia gharama hizi ambazo haziwekwi wazi ili kuboresha mifumo ya kilimo na kupunguza hasara inayosababishwa na mambo kama lishe duni na umaskini wa wafanyakazi wa kilimo.
